Het Mechelse Koorboek van Margareta van Oostenrijk werd gemaakt aan het begin van de zestiende eeuw, in het atelier van de beroemde Petrus Alamire. In deze tentoonstelling van Alamire Foundation ontdek je het koorboek en andere prachtig verluchte muziekmanuscripten van Alamire. Geboren uit de Beierse koopmansfamilie Imhoff, verhuisde muziekkalligraaf en ondernemer Petrus Alamire (Neurenberg, ca. 1470 – Mechelen, 1536) op jonge leeftijd naar de Lage Landen. Hij stond er aan het hoofd van kopiisten en miniaturisten die rijkelijk versierde koor- en stemboeken vervaardigen met religieuze muziek zoals missen en motetten, maar ook met profane chansons.
De muziekhandschriften waren bestemd voor Europese hoven, zoals die van ‘onze’ Margaretha van Oostenrijk, keizer Karel V, koning Hendrik VIII van Engeland en paus Leo X. Anderen werden besteld door de gegoede burgerij. Een corpus van meer dan 50 overgeleverde muziekhandschriften en fragmenten die door het atelier van Alamire zijn geproduceerd, is vandaag fysiek verspreid over heel Europa. Samen bevatten ze een groot deel van de laat-vijftiende- en vroeg-zestiende-eeuwse Franco-Vlaamse polyfonie. Het atelier van Alamire speelde zo een belangrijke rol in het verspreiden en behouden van het muzikale erfgoed van de Lage Landen op het hoogtepunt van de muziekhistorische betekenis van deze regio.
Innovatieve technologie opent een venster op dit Vlaams vakmanschap uit de late middeleeuwen en de renaissance. De beelden geproduceerd door het Alamire Digital Lab nodigen de bezoeker uit om de details van de sierlijke muzieknotatie, de initialen, de randversieringen en de mooie miniaturen te ontdekken. De media-installatie Speculum Musurgica werd ontworpen door de Vlaamse kunstenaar Rudi Knoops. De bezoeker hoort in deze installatie twee zevenstemmige composities, uitgevoerd door het Huelgas Ensemble: het motet Memorare Mater Christi van Mattheus Pipelare (ca. 1450 – ca. 1515), dat de zeven smarten van Maria vertolkt, en het anonieme Proch Dolor, een treurzang op de dood van Keizer Maximiliaan (1519). In een ruimtelijke opstelling worden de zeven musici apart geprojecteerd, in beeld en klank. In het midden van de installatie smelten de verschillende klanklagen samen tot een ‘surround’ geluid, waarbij de bezoeker als het ware in de muziek wordt ondergedompeld. Wie dicht bij één van de musici luistert, krijgt een meer analytische, toegespitste luisterervaring. Voor het visuele luik gebruikt de kunstenaar de techniek van de cilindrische anamorfose. De weergave is vervormd, maar kan met behulp van een spiegel in de juiste proporties worden gezien.
Deze unieke installatie en tentoonstelling is uitzonderlijk te zien in onze Sint-Romboutskathedraal, vanaf 6 januari 2024 ( in het kader van het EU-openingsevent) tot 28 januari 2024, volgens de openingsuren van de kathedraal.
Weetje: het echte koorboek van Margaretha kan je binnenkort trouwens opnieuw bewonderen in het vernieuwde Museum Hof Van Busleyden!
